Małoinwazyjny zabieg chirurgiczny 

Artroskopia stawu biodrowego to małoinwazyjny zabieg chirurgiczny, którego celem jest zbadanie i jednocześnie naprawa struktur anatomicznych w stawie biodrowym, który składa się z głowy kości udowej i panewki kości miedniczej. Zastosowanie tej metody pozwala na usunięcie różnych zmian patologicznych: w porównaniu z tradycyjnym (otwartym) zabiegiem chirurgicznym jest to procedura dobrze tolerowana przez pacjenta i pozwala na skrócenie czasu hospitalizacji i rekonwalescencji.

Na czym polega?

Podczas artroskopii stawu biodrowego artroskop, czyli urządzenie wyposażone w źródło światła i aparaturę optyczną umożliwiającą chirurgowi oglądanie na monitorze obrazów w powiększeniu, wprowadza się do stawu przez nacięcie o średnicy około 1 cm. Następnie wykonuje się inne małe nacięcia w celu wprowadzenia do stawu narzędzi niezbędnych do przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego. Dostęp do tego stawu jest znacznie utrudniony ze względu na obecność naczyń krwionośnych i nerwów oraz bardzo małą przestrzeń anatomiczną. Z tego powodu, aby ułatwić dostęp artroskopu i innych narzędzi, kończynę dolną umieszcza się w trakcji i za pomocą techniki rentgenowskiej (fluoroskopii) sprawdza się, czy doszło do wystarczającego otwarcia stawu. Trakcję można zmniejszyć poprzez wprowadzenie do stawu roztworu soli fizjologicznej, który poszerza otwór. Po zbadaniu obszaru stawu i ustaleniu zakresu uszkodzenia kostno-chrzęstnego można je skorygować chirurgicznie.

Zalety

Artroskopia stawu biodrowego ma kilka zalet w porównaniu z tradycyjnym zabiegiem chirurgicznym:

• Jest mniej inwazyjna dla tkanek miękkich i stawu.
• Zazwyczaj wymaga krótkiego pobytu w szpitalu
• Umożliwia leczenie na wczesnym etapie niektórych zmian patologicznych, takich jak artroza we wczesnym stadium, opóźniając postęp choroby lub konieczność wymiany stawu.
• Skraca czas powrotu do sprawności funkcjonalnej stawów

W przypadku jakich zmian patologicznych jest wskazana?

Istnieje wiele zmian patologicznych, w przypadku których istnieje wskazanie do leczenia za pomocą artroskopii stawu biodrowego, w tym:

• Konflikt udowo-panewkowy (FAI = femoroacetabular impingement): jest chorobą stawu biodrowego, w której głowa kości udowej i/lub panewka nie pasują do siebie idealnie, w związku z czym podczas ruchu nie ślizgają się swobodnie między sobą i wchodzą w konflikt. W szczególności, gdy noga zgina się i porusza w kierunku ciała, szyjka kości udowej uderza o krawędź panewki i powoduje ciągłe tarcie. Zwykle schorzenie dotyka osoby młode, a zaostrzone objawy często występują u sportowców, u których konflikt stymulują powtarzające się ruchy. Konflikt udowo-panewkowy może prowadzić do komplikacji w postaci uszkodzenia obrąbka panewkowego (pierścienia chrzęstno-włóknistego, który otacza krawędź panewki) i wtórnej artrozy. Istnieją 3 rodzaje konfliktu udowo-panewkowego: konflikt typu PINCER  polegający na zmianie orientacji panewki, gdzie nadmiar kości wystaje ponad prawidłowy brzeg panewki i koliduje z szyjką kości udowej podczas ruchów zgięcia i rotacji, konflikt typu CAM, gdzie szyjka kości udowej nie jest idealnie dopasowana i dlatego nie pozwala na płynne przesuwanie się wzdłuż panewki oraz konflikt typu MISTO, gdzie zarówno panewka, jak i kość udowa nie są odpowiednio dopasowane. Nie wszystkie przypadki konfliktu udowo-panewkowego kwalifikują się do artroskopii. Zabieg wskazany jest przede wszystkim u osób z utrzymującymi się objawami (ból, sztywność, trudności w poruszaniu się), u których nie rozwinęła się znaczna artroza.
• Urazy obrąbka panewkowego: obrąbek panewkowy, czyli pierścieniowata struktura chrzęstno-włóknista otaczająca panewkę, przyczynia się do odpowiedniego smarowania stawu i pomaga utrzymać głowę kości udowej wewnątrz jamy panewki podczas maksymalnego ruchu stawu. Ogólnie rzecz biorąc, urazy obrąbka panewkowego są wtórnymi powikłaniami konfliktu udowo-panewkowego, dysplazji panewki lub urazów dystrakcyjnych.
• Uszkodzenia chrzęstne: w przypadkach ograniczonych uszkodzeń powierzchni chrzęstnej pokrywającej głowę kości udowej i panewkę, naprawa i rekonstrukcja mogą być wykonane właśnie za pomocą artroskopii.
• Inne wskazania to obecność wewnątrzstawowych ciał ruchomych, zapalenie błony maziowej, zapalenie kaletki maziowej i tendinopatie, opróżnianie krwiaków wewnątrzstawowych oraz powikłania po różnych wcześniejszych chorobach i operacjach.

Powikłania

Pacjenci dobrze reagują na artroskopię stawu biodrowego, ale, podobnie jak wszystkie procedury medyczne i chirurgiczne, artroskopia może prowadzić do powikłań, w tym infekcji, krwotoku, zakrzepicy, urazów nerwowo-naczyniowych lub mięśniowych. 

Rekonwalescencja po zabiegu

Po operacji pacjent może odczuwać ból w biodrze, pośladkach i kręgosłupie lędźwiowym. Może także dojść do obrzęku i drętwienia operowanego miejsca ze względu na trakcję i wprowadzenie roztworu soli fizjologicznej. Przykładanie lodu i podawanie leków przeciwzapalnych pomoże złagodzić ból i obrzęk pooperacyjny.

Należy pamiętać, że aparat mięśniowo-więzadłowy, który stabilizuje biodro, jest osłabiony w wyniku interwencji chirurgicznej i bez niezbędnych środków ostrożności może dojść do zwichnięcia stawu biodrowego. Dlatego w celu ograniczenia niektórych ruchów i ochrony stawu wskazane jest stosowanie aparatów ortopedycznych, które umożliwiają jednocześnie kompresję (w celu zmniejszenia obrzęku i bólu) oraz ograniczenie ruchów zgięcia i wyprostu (ze względu na ryzyko zwichnięcia). 

W procesie pooperacyjnym podstawowe znaczenie ma stopniowa rehabilitacja z ćwiczeniami mającymi na celu bierną, a następnie aktywną mobilizację stawu i przywrócenie napięcia mięśniowego. Celem rehabilitacji jest poruszanie stawem w celu uniknięcia zrostów, zmniejszenie bólu i stanu zapalnego oraz uniknięcie zaniku mięśni.

Powrót do normalnych czynności zajmuje różną ilość czasu w zależności od rodzaju wykonanego zabiegu, natomiast powrót do aktywności sportowej zajmuje zwykle więcej czasu (4-6 miesięcy).