Czym jest skręcenie?

Skręcenie to uraz polegający na tymczasowej (często gwałtownej) zmianie zachodzącej w obrębie stawu, w wyniku której dochodzi do mniej lub bardziej poważnych uszkodzeń niektórych elementów stawu. W praktyce dany staw ulega zniekształceniu anatomicznemu na kilka chwil, po czym wraca do normalnego kształtu. Może to jednak prowadzić do uszkodzenia różnych elementów, w tym powierzchni stawowych i pokrywającej je chrząstki, torebki stawowej, błony maziowej, kaletek maziowych oraz szeregu więzadeł i ścięgien. Skręcenia mogą dotyczyć każdego stawu maziowego – wszystkie one zazwyczaj charakteryzują się dużą ruchomością i obejmują bark, biodro, kostkę i kolano, łokieć lub nadgarstek.

Przyczyny skręcenia mogą być dwojakiego rodzaju:

• wykonanie nienaturalnego ruchu, tj. takiego, który wykracza poza granice fizjologiczne;
• doznanie urazu lub stłuczenia w szczególnie delikatnym miejscu.

Jeśli nienaturalny ruch lub uraz/uderzenie są poważne, uszkodzenie stawu może być bardzo głębokie, a co za tym idzie mogą wystąpić poważne zmiany w obrębie torebki stawowej, całkowite rozerwanie więzadeł lub ścięgien, urazy chrząstki stawowej itp.

Jeśli natomiast nienaturalny ruch lub uraz/uderzenie mają ograniczony zasięg, uszkodzenie stawu jest również mniej poważne, a zatem mogą wystąpić tylko niewielkie zmiany w obrębie torebki stawowej, częściowe rozciągnięcie lub zerwanie więzadeł lub ścięgien, minimalne uszkodzenie chrząstki lub jego brak czy niewielkie zapalenie kaletek maziowych. 

Czynnikiem, które zwiększa ryzyko skręcenia, jest uprawianie sportów, które wiążą się z kontaktem fizycznym lub bieganiem z nagłymi zmianami kierunku i/lub wykonywaniem skoków, przeskoków itp. Są to m.in. piłka nożna, rugby, koszykówka, futbol amerykański, siatkówka, tenis czy niektóre dyscypliny lekkoatletyczne. Podobnie ryzyko wzrasta w przypadku niewystarczającego napięcia mięśniowego oraz podejmowania aktywności fizycznej po długim okresie prowadzenia siedzącego trybu życia. 

Skręcenie nadgarstka

Nadgarstek składa się z dystalnej nasady kości promieniowej i łokciowej oraz 8 krótkich kości nadgarstkowych, ułożonych w 2 rzędach i oddzielonych elastycznym zawiasem. Ruch stawu stabilizują cztery więzadła.

Integralność tego systemu więzadeł jest niezbędna do utrzymania stabilności przy nawet pozornie prostych ruchach, takich jak zginanie i prostowanie.

Gdy upadamy, co może przytrafić się nie raz w codziennym życiu, w momencie uderzenia o ziemię odruchowo chronimy się jedną lub obiema rękami. W ten sposób o podłoże uderza dłoń lub część grzbietowa dłoni, a nadgarstek jest zmuszony do odchylenia się w wyproście, a częściej w zgięciu. Ten mechanizm urazowy może skutkować prostym rozciągnięciem lub, w ciężkich przypadkach, nawet pęknięciem lub zerwaniem więzadeł, które utrzymują kości tworzące staw nadgarstkowy. Do urazu może dość również w wyniku ciągłego obciążenia nadgarstka, co może prowadzić do rozciągnięcia struktur torebkowych i włóknistych, które go tworzą. Wyróżnia się 3 stopnie skręcenia. 

W skręceniu stopnia I, czyli łagodnym skręceniu, dochodzi tylko do rozciągnięcia więzadeł bez ich zerwania, a ograniczenie sprawności funkcjonalnej jest minimalne i przejściowe. W skręceniu stopnia II i III, czyli średnim lub ciężkim skręceniu, może dojść do zerwania jednego lub więcej więzadeł, co skutkuje umiarkowanym lub poważnym ograniczeniem sprawności funkcjonalnej nadgarstka. Więzadło może oderwać się od kości w miejscu jego przyczepu, a czasem nawet oderwać niewielki fragment kości.

Skręcenia nadgarstka, choć występują rzadziej niż skręcenia kostki i kolana, mogą powodować poważne problemy, biorąc pod uwagę istotną rolą nadgarstka i dłoni w codziennym funkcjonowaniu.

Objawy

Zazwyczaj w momencie skręcenia natychmiast pojawia się obrzęknadgarstka i ból. Obrzęk może następnie stopniowo się zmniejszać, aż całkowicie zniknie w ciągu kilku godzin. Ból może jednak utrzymywać się również w spoczynku lub pojawiać się nawet przy najdelikatniejszych ruchach nadgarstka.

Diagnoza

Aby nie zlekceważyć skręcenia średniego lub ciężkiego stopnia, za którym kryje się uszkodzenie więzadła, oraz wykluczyć złamanie nadgarstka lub jednej z jego kości, w przypadku urazów nadgarstka z towarzyszącym uporczywym bólem i obrzękiem wskazana jest konsultacja u specjalisty, która pozwoli wstępnie zdiagnozować uraz.

Następnie odpowiednie badanie kliniczne może potwierdzić lub nie podejrzenie uszkodzenia więzadła lub złamania, ale nie pozwoli na postawienie ostatecznej diagnozy. Badanie rentgenowskie będzie zatem konieczne, aby zdiagnozować, czy doszło do złamania lub ukierunkować diagnozę na uszkodzenie więzadeł.

W takim przypadku konieczne będą bardziej zaawansowane badania, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, a czasem także bardziej inwazyjne, takie jak artroskopia nadgarstka, aby określić, które więzadło jest uszkodzone i w jakim stopniu.

Niestety urazy więzadła są często rozpoznawane z opóźnieniem o kilka dni lub tygodni, ponieważ pacjent może uważać skręcenie za nieznaczne, a także dlatego, że objawy mogą być zaskakująco łagodne nawet przez kilka tygodni

Leczenie

Łagodne skręcenia, czyli skręcenia I stopnia, można leczyć poprzez natychmiastowe przyłożenia lodu i odpoczynek stawu przez co najmniej 48 godzin.

Jeśli ból i obrzęk utrzymują się dłużej niż 48 godzin, zaleca się konsultację lekarską. 

W przypadku umiarkowanie ciężkich skręceń, gdy badanie rentgenowskie nie wykazuje żadnych złamań ani zmian kątowych, nadgarstek należy unieruchomić za pomocą ortezy na co najmniej 7-10 dni, po czym dokonać ponownej oceny klinicznej.

W przypadku poważnych skręceń konieczny będzie zabieg chirurgiczny w celu bezpośredniej naprawy uszkodzonego więzadła lub jego reinsercji do kości, a następnie zastosowanie ortezy w celu unieruchomienia stawu.

Należy uzmysłowić pacjentowi, że w przypadku skomplikowanych rekonstrukcji na pełne wyleczenie nadgarstka trzeba poczekać do 8-10 tygodni.